Bunkers op de Tigerstelling trekken veel bezoekers

Sinds afgelopen zomer worden er excursies georganiseerd op de Tigerstelling bij West Terschelling. Hierbij wordt men in het gezelschap van een gids van de Stichting Bunkerbehoud Terschelling rondgeleid door het gebied en in de bunkers die tijdens de Tweede Wereldoorlog onderdeel uitmaakten van de door de Duitsers geformeerde ‘Atlantikwall’, waarvan de Tigerstelling tot doel had de geallieerde vliegtuigen te signaleren en te onderscheppen via radar.
De bunkers waren jarenlang onderschoven onder het zand tot een aantal enthousiastelingen op het idee kwam om een aantal bunkers op de Tigerstelling te ontgraven en voor het publiek toegankelijk te maken. De Cultuurhistorische Vereniging Schylge myn Lântse heeft hiervoor in 2012 subsidie aangevraagd bij het Waddenfonds. Dit fonds heeft vervolgens een bedrag van € 430.000,= beschikbaar gesteld. Ook de provincie Friesland, de Gemeente Terschelling en Schylge myn Lântse zijn subsidiegevers.
Op het moment dat de subsidie werd toegekend door het Waddenfonds, werd eind 2012, eerst onder de vlag van CHV Schylge myn Lantse en in samenwerking met Staatsbosbeheer, door een groep enthousiaste vrijwilligers begonnen met de graafwerkzaamheden. De subsidie was bedoeld voor een viertal bunkers op De Tiger: de commandobunker “Bertha”, de luchtafweergeschutbunker “de Sleutel”, de Gevangenisbunker en de Duitse Kantine, het enige gebouw dat zichtbaar boven de grond stond en na de oorlog is gebruikt door de Koninklijke Luchtmacht. Het totale project omvat ook enkele andere bunkers, zoals de personeelsbunker en de officiersbunker.
Afgelopen donderdag begroetten Hilbrand van Dijk en Jaap Spits de 2000ste bezoeker. Dat was Anja Bakker uit Hoorn (N.H.), die in het gezelschap van Coen Feldhaus en haar beide kinderen deel uitmaakte van de excursie die om 10.00 uur begon. Zij ontving uit handen van Hilbrand een fraai boeket bloemen, terwijl Jaap Spits een boek over de geschiedenis van de Tigerstelling overhandigde aan Coen Feldhaus. Anja Bakker reageerde verrast “Wat een bijzondere eer. Het is des te leuker daar ik op Terschelling ben geboren. Toen ik vijf jaar oud was is ons gezin verhuisd naar de wal. Mijn vader voer op de grote vaart en het was praktischer om dan in de buurt van zijn vertrekhaven te wonen. Mijn oma had een fourniturenwinkeltje in het pand waar nu het Amsterdamsch Koffijhuis is gevestigd. Ik kom met mijn gezin regelmatig, in ieder geval een keer per jaar, op vakantie naar het eiland”. Ook Coen Feldhaus was aangenaam verrast met zijn cadeau. “In vroeger tijden hebben we vaak met de kinderen in dit gebied gewandeld. We hadden geen idee dat er zoveel bunkers onder het zand verstopt zaten. Toen we lazen over dit project werden we nieuwsgierig en besloten we kaartjes te boeken via internet.”
De deelnemers aan de excursie werden door Hilbrand en Jaap ontvangen in het gebouw dat door de Duitsers werd gebruikt als kantine. Het gebouw is volledig gerestaureerd en voorzien van een filmruimte, nieuwe toiletten en een ontvangstbalie. Voorafgaand aan de rondleiding vertelde Hilbrand, daarbij geassisteerd door Jaap, over de geschiedenis van de Tigerstelling en het ontstaan van het idee om de bunkers uit te graven. Hij vertelde onder meer dat de bunkers jaren geleden op een geven moment werden ‘ondergewerkt’ omdat de jeugd er bunkerfeesten organiseerde, die tot overlast leidden. “ Staatsbosbeheer was als terreineigenaar verantwoordelijk voor de gang van zaken en uit veiligheidsoverwegingen werd die beslissing genomen. Ik was als boswachter werkzaam bij SBB en had de bunkers in mijn portefeuille. Ik had mijn hele leven al een speciale interesse in de Tigerstelling en de overige bunkers op het eiland. Hier is een zin uitgelaten
Samen met een aantal ‘geloofsgenoten’ hebben we de Tigerstelling geadopteerd en in samenwerking met de Cultuurhistorische vereniging Schylge myn Lantse hebben we plannen gesmeed met de huidige situatie als resultaat”, vertelde Hilbrand vol enthousiasme. ”In de afgelopen 3,5 jaar hebben de vrijwilligers ruim 5000 manuren in het uitgraven van de bunkers gestoken. Met mayonaise-emmertjes hebben we heel wat grond verzet. We zijn nog lang niet daar waar we willen zijn. Steeds stuiten we nog op de aanwezigheid van nieuwe bunkers, die onze interesse opwekken. Ik voorspel u, dat het er volgend jaar hier buiten weer heel anders uit zal zien dan nu. We blijven continue op zoek”, vult Jaap Spits zijn kompaan aan.
Aansluitend begon de rondgang door het bunkergebied. Na en korte wandeling door de loopgraven werd als eerste de ‘Sleutelbunker’ bezocht. De inrichting maakte indruk op de bezoekers, die zich even in WO II waanden. De laatste aanwinst in deze bunker dateert uit september. De Stichting kreeg via een Deense relatie een paar bunkerdeuren (type 434P01) in bezit. Afkomstig uit een bunker in het militaire gebied bij Holstrebro. “We zijn twee weekeinden bezig geweest om de zware dubbele gasdichte deur te plaatsen. De deur is tweedelig en ieder deel weegt 320 kg. Het materiaal moest een smal trapje af. Eerst de onderste helft maar het bovenste deurdeel moest een meter omhoog waartoe we de ruimte op moesten vullen met twintig pallets. De vreugde was groot toen alles perfect bleek te passen dankzij de Duitse standaardbouw”, aldus Hilbrand. Gedurende de twee uur durende rondleiding werden de bezoekers onder andere meegenomen naar de Gevangenisbunker, de Communicatiebunker en tot slot naar het klapstuk, de commandobunker ‘Bertha’. Het verhaal over het aantreffen van het wrak van een Skoda, die door de bezetters in Friesland was gevorderd en waarvan de herkomst door de stichting kon worden getraceerd door middel van het ANWB-plaatje op de auto, vormde een van de hoogtepunten tijdens de boeiende excursie.
“We zijn nog lang niet klaar. We hebben inmiddels een groep die bestaat uit 60 vrijwilligers. Hier is een zin tussenuit. Wekelijks is een deel van die groep bezig met het uitgraven van andere bunkers op het terrein. Zo zijn we momenteel bezig met de ‘personeelsbunker’, die zich naast de kantine bevindt. Ook zijn er plannen om het spoorlijntje dat op de Tigerstelling was aangelegd in ere te herstellen”, aldus Hilbrand. Zo kwam er een einde aan een excursie die meer dan de moeite waard was.
Langs deze weg vraagt de Stichting Bunkerbehoud een ieder die voorwerpen in zijn bezit heeft, die mogelijk interessant zijn om te worden tentoongesteld in de vitrines in de Duitse Kantine, aan de stichting te schenken of in bruikleen te geven, zodat een zo compleet mogelijk beeld van de geschiedenis kan worden weergegeven.

Bron “De Terschellinger”