Project ‘Waddengebied in de Oorlog’ officieel van start.

(Verkort overgenomen uit: De Terschellinger van 28 augustus 2014, nr. 1494)

Vorige week vrijdag (dus op 22 augustus 2014) luidde gedeputeerde Tineke Schokker de officiële start in van het project ‘Waddengebied in de Oorlog’ in de kantinebunker van het Tigercomplex op West-Terschelling.

De Waddeneilanden vormden tijdens de Tweede Wereldoorlog een onderdeel van de Atlantikwall, een verdedigingslinie met een lengte van 5300 km, die door de Duitsers werd aangelegd van de Noordkaap in Noorwegen tot de Frans-Spaanse grens bij de Golf van Biskaje. Een strikt toegepaste standaardisatie maakte het mogelijk om in een relatief korte tijd vele tienduizenden verdedigingswerken aan te leggen.
Omdat de eilanden tot verboden gebied (Sperrgebiet) werden verklaard, zorgde dit voor een vrij unieke situatie, waarbij volledig geïsoleerde gemeenschappen te maken kregen met een forse bezettingsmacht, die bovendien allerlei verdedigingswerken ging aanleggen. Op Terschelling, Vlieland en Schiermonnikoog zijn de meeste verdedigingswerken zichtbaar.
Op alle Friese Waddeneilanden zijn voorbereidingen getroffen voor de ontsluiting van het aanwezige oorlogserfgoed. In gezamenlijkheid is daar door de Stichting Waddencentra een 1,5 miljoen Euro kostend projectvoorstel voor ontwikkeld. Het project wordt voor 80% gefinancierd door het Waddenfonds en de Provincie Fryslân.

Als eerste nam Joop de Jong, voorzitter van de Stichting Waddencentra en projectregisseur van ‘Waddengebied in de Oorlog’ het woord en heette de aanwezigen, bestaande uit een groot aantal genodigden, vrijwilligers en belangstellenden, welkom. Hij vertelde dat het eerste idee voor ontsluiting van het Tigercomplex afkomstig was van de Cultuurhistorische Vereniging ‘Schylge myn Lântse’. Omdat bleek dat die ambities te hoog gegrepen waren werd later besloten tot het oprichten van een kerngroep, waaruit de Stichting Bunkerbehoud Terschelling is voortgekomen.  Hij feliciteerde voorzitter Lieuwe Kaspers met de oprichting van de Stichting en bedankte Gerben de Jong van de Provincie voor de verleende steun. Ook memoreerde hij het overlijden van Piet op ’t Hof, die de eerste jaren als coördinator de bunkerwerkgroep op Terschelling begeleidde.

Aansluitend gaf voorzitter Lieuwe Kaspers inzicht in het ontstaan van de Stichting Bunkerbehoud Terschelling en zijn persoonlijke interesse. Na het verschijnen van een rapport in 2008, dat als basis kan worden gezien voor de uitwerking van de plannen, werd in 2010, nog onder CHV ‘Schylge myn Lântse’, door de bunkerwerkgroep een subsidieaanvraag ingediend. De werkgroep had zich tot doel gesteld de bunkers op te ruimen en toegankelijk te maken.  En nadat in november 2014 een subsidie was toegekend begon de uitvoering gestalte te krijgen, wat leidde tot de oprichting van de Stichting op 4 maart 2014. “Er zal een gebruiksovereenkomst worden getekend met Staatsbosbeheer, waarna het grote werk kan beginnen”, aldus Kaspers. Met ‘het grote werk’ doelde hij op het toegankelijk maken van vier projectbunkers op het Tigercomplex.

Vervolgens gaf wethouder Teun de Jong een toelichting op het toeristisch belang van de ontsluiting van het Tigercomplex. Hij zei o.a.: “Ook aan de bewoners van de Waddeneilanden is de Tweede Wereldoorlog niet zomaar voorbij gegaan. De overblijfselen vormen een pijnlijke herinnering aan deze zwarte periode. Sommige onderdelen kregen op Terschelling een nuttige bestemming, denk aan de dancing op Dellewal, de zomerhuisjes aan de Zwarte Weg en bij Formerum aan Zee, de waterbuffertanks op het Seinpaalduin en de Volkshogeschool in Hoorn. Wat niet gebruikt kon worden werd verstopt en ontoegankelijk gemaakt. Na een periode van zeventig jaar zien we nu dat de aandacht voor de Tweede Wereldoorlog niet vermindert.” Hij vertelde dat hij door zijn recente bezoek aan o.a. de landingsstranden en musea in Normandië, er mede van overtuigd was geraakt dat de bezoekers aan de Waddeneilanden geïnteresseerd zullen zijn in het echte verhaal van de eilanden. “Deze bunkerstelling is geen plek waar mensen een ‘Efteling-ervaring’ moeten verwachten, maar waar wordt getracht de bunkers te benutten om bezoekers kennis te laten nemen van onze geschiedenis. Hulde voor de initiatiefnemers die de bunkers zichtbaar willen maken”, aldus wethouder de Jong.

Daarna werd door het bestuur van de Stichting, bestaande uit voorzitter Lieuwe Kaspers, secretaris Jaap Spits, penningmeester Sietze Hamstra en door Herman Brink, districtshoofd van Staatsbosbeheer, de bruikleenovereenkomst met Staatsbosbeheer getekend. Herman Brink zei voorafgaand aan de ondertekening dat hij het fantastisch vond dat zoveel vrijwilligers zich inzetten voor deze zaak en dat Staatsbosbeheer dit gebied dan ook graag in erfpacht geeft aan de Stichting.

Tenslotte was het woord aan gedeputeerde Tineke Schokker, die zei verheugd te zijn met het initiatief om het verleden op te graven en zichtbaar te maken. Ze zei verder er bijzonder trots op te zijn dat het Waddenfonds een bijdrage levert aan dit project en feliciteerde alle betrokkenen met het behaalde resultaat tot nu toe. Tot slot wenste zij de Stichting Bunkerbehoud Terschelling succes bij alles wat er de komende jaren op deze plek gaat gebeuren.

Vervolgens was het tijd voor de officiële opening, waarvoor het gezelschap zich begaf naar de ‘Gevangenisbunker’, één van de projectbunkers. Daar verrichtte Tineke Schokker de officiële openingshandeling. Zij klopte op de toegangsdeur, waarna deze werd geopend door ‘gevangene’ Hille van Dieren, bestuurslid van de Stichting, die de ge